Niektóre koncepcje osobowości, np. teoria motywacji A. H. Masłowa , uznają potrzeby za główny czynnik tworzący strukturę osobowości. W koncepcji Masłowa potrzeby tworzą układ hierarchiczny od podstawowych potrzeb biologicznych do potrzeb wyższych, które również są źródłem aktywności i wpływają na kierunek działania. W pierwotnej wersji tej teorii mówiono, że dopiero po zaspokojeniu podstawowych potrzeb biologicznych dochodzą do głosu potrzeby wyższe, np. przynależności, miłości, szacunku, potrzeby poznawcze, estetyczne, a także potrzeba urzeczywistnienia się. Jednak doświadczenia i przeżycia ludzi w czasie ostatniej wojny światowej wskazują, że niekoniecznie musi nastąpić zaspokojenie podstawowych potrzeb, aby do głosu doszły potrzeby wyższego rzędu. Analizując rolę potrzeb w życiu człowieka, należy stwierdzić, że w toku wychowania uczymy dziecko odczuwać pewne potrzeby, dążymy do wykształcenia pożądanych potrzeb, np. pragniemy, aby dziecko z „własnej potrzeby chciało czytać książki, bo tylko wtedy, gdy wewnętrzne przekonanie i emocjonalne odczucie będzie stanowiło motyw działania, oddziaływanie zewnętrzne stanie się zbędne”. Należy zdawać sobie sprawę z faktu, że motywacja zachowania się człowieka jest zazwyczaj bardzo skomplikowana i nie można jej upraszczać. Różne bowiem motywy skłaniają go do określonej działalności. Na przykład ojciec, wychodząc z dzieckiem na spacer, nie tylko spełnia swój obowiązek i zaspokaja potrzebę miłości rodzicielskiej, lecz może przede wszystkim pragnie zdobyć uznanie i akceptację środowiska, które akceptuje takie formy zachowania.