Otyłość rozpoznaje się na pierwszy rzut oka. Potwierdza ją porównanie istotnej masy ciała z należną, z uwzględnieniem indywidualnych, omówionych wyżej ograniczeń. W przypadkach granicznych lub w razie trudności w ocenie objętości brzucha wskutek nadmiernej lordozy kręgosłupa, można posłużyć się pomiarem fałdu skóry. Grubość fałdu skórnego mierzy się. w połowie ramienia na jego tylnej powierzchni, na tułowiu w linii pachowej środkowej powyżej grzebienia biodrowego i na plecach poniżej łopatki. W praktyce wystarcza oszacowanie grubości fałdu ujętego palcami dużym i wskazującym, pod warunkiem zebrania całego fałdu. Przyjmuje się, że fałd na brzuchu lub na plecach powinien być tylko nieznacznie grubszy od fałdu na ramieniu, a taką różnice stwierdza się tylko u osób szczupłych. Większość przypadków otyłości nie ma żadnego organicznego podłoża i określa się je jako psychogenne lub zależne od warunków środowiskowych. Do otyłości prowadzi lenistwo, nadmierny apetyt, spożywanie alkoholu, ale także uwalnianie się przez jedzenie od stanu psychicznego napięcia. Wyjaśnienie prawdziwej przyczyny otyłości w poszczególnych przypadkach jest tylko wtedy ważne, gdy mimo woli współpracy ze strony pacjenta nie osiąga się żadnych efektów w odchudzaniu. Na odkładanie się tłuszczu wpływają niewątpliwie hormony, co jednakże w pierwszym rzędzie zaznacza, się jego rozmieszczeniem, które — dopóki otyłość nie osiągnie zbyt dużych rozmiarów — jest różne u mężczyzn i u kobiet. U mężczyzn tłuszcz odkłada się przede wszystkim na brzuchu, u kobiet głównie na pośladkach. Po okresie menopauzy różnica ta częściowo się zaciera, a przy skrajnej otyłości zanika całkowicie.