Rozróżnienie pomiędzy zapaleniem a zwyrodnieniem jest łatwe w razie występowania klasycznych objawów zapalenia, jak: zaczerwienienie, nadmierne ucieplenie, wysięk, zgrubienie błony maziowej lub torebki stawowej. Jest ono jednak trudne w początkowej fazie zmian stawowych i w przypadku stawów niedostępnych oglądaniu i obmacywaniu. Charakter dolegliwości stawowych może być przy tym ważnym kryterium diagnostycznym. W zwyrodnieniu stawu kolanowego charakterystyczne jest, że wspinanie się pod górę lub wchodzenie na schody jest dla pacjenta łatwiejsze niż schodzenie z góry czy ze schodów. Szczególnie uciążliwe i bolesne w zmianach zwyrodnieniowych kończyn dolnych jest chodzenie po nierównym terenie. Bardzo wcześnie pojawiają się zmiany zwyrodnieniowe w alkaptonurii, zaburzeniu przemiany tyrozyny i fenyloalaniny. W chorobie tej dochodzi do odkładania się w chrząstkach stawowych kwasu homogentyzynowego i do zaburzeń troficznych w ich obrębie. W alkaptonurii najbardziej dotknięte są duże stawy i kręgosłup.